Cieplej, ale mądrzej

Cieplej, ale mądrzej

Poniżej  streszczenie nie napisanej jeszcze w Polsce książki dla wszystkich, którzy codziennym postępowaniem chcą przeciwdziałać globalnemu ociepleniu oraz lepiej żyć na podgrzanej już planecie. Oczywiście żyć we własnym kraju i domu, zachować przyzwyczajenia, a także … dobry humor. Bo wielkie wyzwania środowiskowe są oczywiście ważne i poważne, ale to nie powinno oznaczać, ze wpajanie problemów z nimi związanych ma się odbywać z ponurymi minami. Zresztą w każdej, nawet przewrotnej myśli jest ziarno prawdy. A wyobraźnia w obliczu zmian, których wciąż nie jesteśmy w stanie w pełni sobie wyobrazić, jest niezbędna. Oto kopiec rad dla polskich ofiar globalnego ocieplenia. Świadomie nie poukładanych i często bez potrzebnych objaśnień. Są wśród nich rady dziś brzmiące jak  żarty. Jeszcze dziś.

60 zaleceń hamujących globalne ocieplenie

1. Zrozum zagrożenie zmianami klimatu i nie pocieszaj się głosami klimatosceptyków, których zresztą ubywa.
2. Przekazuj sprawdzoną wiedzę o relacjach klimat-życie Rodzinie, zwłaszcza młodemu pokoleniu
3. Spokojnie przygotuj realny plan, bez wyskoków, wielkich akcji i radykalizmów -  klimat zmienia się powoli, ale systematycznie.
4. Zmień niektóre żarówki w domu, rozsądnie, ale konsekwentnie – nie wkręcaj przy okazji żarówek o większej jasności (choć o mniejszej mocy).
5. Policz swój odcisk węglowy, to znaczy indywidualna emisję CO₂, szczególnie zastanów się nad transportem i jedzeniem. Porównaj wyniki z danymi dotyczącymi innych Europejczyków. Instrukcja w scenariuszach.
6. Poddaj refleksyjnemu oglądowi rozmiary posiadanych dóbr takich jak: pojazdy, wanny, kuchnie, lodówki, telewizory,  barki, czajniki elektryczne, papier toaletowy itd. Czy nie przesadzasz? Czy na przykład jesteś w stanie nadążać na ekranie swojego telewizora śledzić za lotem piłki tenisowej Radwańskiej?
7. Policz krytycznie liczbę posiadanych nożyczek, łyżek cedzakowych, dziadków do orzechów, zapasowych ramek do obrazów, parasoli, elektrycznych zapalniczek itd. Produkcja wszystkich kosztowała sporo energii, a wiec przyczyniła się do emisji GHG. Nie wyrzucaj nadmiaru, rozdaj, a nawet rozłóż na ławce w parku. Ci, co wezmą te sprzęty zaoszczędzą energię, a więc wpłyną pozytywnie na klimat.  
8. Wprowadź oszczędne reguły prowadzenia auta. Agresywna jazda to 1/3 więcej paliwa, niedopompowane opony to jedno tankowanie rocznie więcej, kupuj samochód coraz lżejszy i z coraz bardziej zaokrąglonymi krawędziami, bez wystających bajerów, nie otwieraj okien podczas jazdy – zawiła aerodynamika zwiększa zużycie paliwa, Zatrzymaj się na dodatkowy dzień postoju co rok. Jeśli zrobią to wszyscy w Polsce  emisja CO₂ zmniejszy się o 10 tysięcy ton. Latem używaj samochodu z białym dachem, zimą z czarnym. Wiesz dlaczego?
9. Lataj z sensem, co oznacza łączenie podróży. Jeśli już doleciałeś do Singapuru, to przy okazji zwiedz Bali, mogoty w Wietnamie i wulkan Krakatau. Planuj rzadsze, ale rozczłonkowane podróże. Lataj okazjami: oznacza to, że rejs odbywa się przy pustawym samolocie.

Pierwszy, sądzimy, że dopuszczalny humor związany z globalnym ociepleniem

10. Uruchom wyobraźnię klimatyczną. Na jakim przyszłym świecie Ci zależy:

jeszcze silniej poddanemu globalizacji, gdzie wszystkie problemy, także klimatyczne rozwiązywać będą wielkie światowe ponadnarodowe konsorcja, chyba słabo odporne na niespodzianki ze strony przyrody;
dobrze zabezpieczonemu przed zagrożeniami, ale nie wnikającemu w przyczyny niekorzystnych zjawisk;
z mozaiką przeróżnych systemów adaptacyjnych, o różnej sprawności i poziomie aplikacji, w zasadzie przy ignorowaniu globalnych zagrożeń;

z rozwiniętą w skali lokalnej i szerokiej technoprzyrodą, czyli sztucznymi ekosystemami na wzór tropikalnego pałacu w Berlinie.

A może Twoja wyobraźnia wskazuje Ci na piąta opcję?

11. Rozplącz się z przewodów i standbajów domowych. Nieustannie krążący po Twoim mieszkaniu prąd to nieustanna emisja CO₂.
12. Zmień rozliczanie bankowe na bezpapierowe.
13. Bierz udział w imprezach na rzecz Ziemi, to okazja do pomysłów i zwarcia szeregów.
14. Ograniczaj gadżety i dekoracje na imprezach towarzyskich, rozrzucaj myśli i dobre słowa zamiast baloników, konfetti i misiaczków.
15. W domu możesz oszczędzić mnóstwo energii. Zawsze. Czy musisz przez cały rok używać lodówki, zimą też? Wstaw potrójne szyby. Wpuść więcej słońca ze światłem i ciepłem, zasłoń dom drzewami przed silnymi wiatrami, wodę ogrzewaj słońcem, susz pranie na słońcu i wietrze, pomyśl o toalecie kompostowej. Poczytaj o tym szczegółowo.

16. Załóż werandę, która wieczorami i jesienią pozwoli Ci przebywać w miłym cieple bez ogrzewania.

Kilka rad zilustrowały dzieci podczas konkursu rysunkowego ENEP i UNICEF.

17. Hoduj dżdżownice we własnym kompostowniku na podwórku, tarasie a nawet balkonie.
18. Pomyśl o energii bezemisyjnej, zwłaszcza o kolektorach i gruntowych wymiennikach ciepła.
19. Powiedz „nie” styropianom – to super energochłonne zupełnie niepotrzebne opakowanie sprzętów.
20. Załóż sweter zamiast grzać mieszkanie ponad 20^oC.
21. Pracuj w domu.
22. Zbadaj dokładnie  swoje odpady komunalne. Z czego natychmiast zrezygnujesz?
23. Odnieś zużyty komputer do punktu recyklingu – nie dopuść by był przez partacza rozebrany „częściowo”.
24. Zazieleń swoje biuro tak jak mieszkanie. Szczególnie uważnie zbadaj możliwość ograniczenia wydatków na oświetlenie i klimatyzację.
25. Zaadoptuj lodowiec. Złóż się na operację przykrycia go na lato folią, aby nie sublimował i nie topił się od dołu. 
26. Zamień ocieplenie na lepsze wina – to jedna z niewielu pozytywnych szans globalnego ocieplenia. Można wskazać nowe tereny na uprawę winorośli. Prawdopodobnie z dobrymi gatunkowo wynikami.
27. Uprawiaj swoją  własną paprykę i  fenkuł w niewielkiej szklarni na werandzie lub nawet parapecie. Nawiąż współpracę w tej dziedzinie z sąsiadką.
28. Ograniczaj swoje kilometry do pożywienia. Ziemniaki tylko z okolicy, jaja z targu, nasze jabłka z Grójca zamiast kiwi z Izraela. Przecież najsmaczniejszego owocu guajaby i tak Ci nie dowiozą z Karaibów, bo jest zbyt miękki i rozpływa się w locie. 
29. Zaprzyjaźnij się z działkowcami i pobliskimi ogrodnikami by urozmaicać warzywną dietę. 
30. Powoli, może nawet bardzo powoli, zmieniaj się w stronę wegetariańską. Ale w wieku, do którego dożyjesz, czyli 90 lat musisz już nim być. 
31. Nie pędź z tłumami do najpiękniejszego parku narodowego, wspólnie załóż prywatny minirezerwat przyrody. Oczywiście z drzewami solidnie pochłaniającymi CO₂.
32. Przełam dotychczasowe zwyczaje kulinarne i polub brukselkę. To warzywo, które wykorzystujemy bez odpadów. Z drągów produkuje się papier. Jemy na surowo. W nagrodę wspaniały przepis na sałatkę autorską (patrz scenariusze).
33. Poczuj odpowiedzialność za przyszłość Arktyki. Nie musi to oznaczać ataku na platformę wiertniczą Putina.
34. Ruszaj rowerem, zaraz!
35. Walcz z kongestią na ulicach Twojego miasta.
36. Poszukaj wokół siebie bohaterów walki o klimat. Napisz coś o nich, pokaż na zebraniu, zaproś na sok z pokrzywy. Nie musi to być koniecznie Al. Gore.
37. Pogrzeb w historii, zwłaszcza pre; czy ona o tym uczy?
38. Używaj właściwych toreb, ale też kieszeni.
39. Posadź drzewo, to obowiązek każdego prawdziwego mężczyzny. Posadź drugie drzewo za najbliższą Ci kobietę. Posadź cztery drzewa za Rodziców, którzy o tym zapomnieli i 16 za Dziadków, którzy tez.
40. Pomyśl o swej karierze, może uda Ci się zaplanować ją w zgodzie ze zrównoważonym rozwojem.
41.  Zainwestuj w akcje firm OZE
42. Zapełniaj samochód ludźmi, nie powietrzem.
43. Cały papier musi podlegać recyklingowi, wiec nie czytaj kolorowych magazynów, które kiepsko się do tego nadają; pełne kolory ma tylko przyroda.
44. Załóż budkę dla nietoperza; ptaki budki już mają. Pomyśl jaki pozytywny wpływ mają na klimat nietoperze.
45. Kąp się w wannie we dwoje lub sam pod prysznicem.
46. Zbuduj domek letniskowy z trzciny lub słomy.
47. Załóż mały prosty wiatrak na dachu i ładuj akumulatorki do Twojej elektroniki.
48. Zazieleniaj dach naturalną roślinnością. Regulujesz albedo.
49. Załóż pompę ciepła. Najpierw naucz się o niej od prawdziwego fachowca.
50. Łap deszcz od czasu do czasu, możesz wodą podlać rośliny, umyć coś lub kogoś, a może podłączyć deszczówkę do spłuczki?
51. Czytaj etykietki na produktach.
52. Kup choć raz na tydzień produkt na wagę zamiast w fabrycznym opakowaniu.
53. Włókno bambusowe pozwala na produkcję mniej energochłonnych skarpetek niż bawełniane. Zastanów się nad skarpetkami epoki globalnego ocieplenia. A może bez skarpetek?

Drugi, sądzimy, że tym bardziej dopuszczalny humor związany z globalnym ociepleniem

54. Głosuj na tych co się znają na walce z globalnym ociepleniem.
55. Podróżuj pociągiem, pełnym, ale nie zatłoczonym.
56. Wspieraj hotelową akcję nie prania ręczników po dniu pobytu.
57. Przekaż te myśli znajomym dodając własne.
58. Kup wielbłąda, potrzebuje mniej wody.
59. Poszukaj bogactw na składowiskach
60. Unikaj pory upałów, spaceruj nocą, sjestuj.

Witold Lenart

---

Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Fundacja Na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju.